Hejt to przestępstwo. LexAI wyjaśnia jak zgłaszać i wygrywać w sądzie

           Hejt to zjawisko tak powszechne w przestrzeni publicznej, że choć budzi oburzenie, przestało już dziwić. Ludzie bezkarnie przelewają w sieci swoją frustrację, gniew, poczucie niespełnienia oraz brak stabilizacji emocjonalnej. To niebezpieczne i godne potępienia zjawisko, które niestety bywa przekazywane jak trujące dziedzictwo – od pokolenia do pokolenia. Jacy dorośli, taka młodzież.

‍

Hejt – współczesna plaga słowa nienawiści

‍

Choć hejterzy często ukrywają się za anonimowością, zarówno mowa nienawiści, jak i inne formy agresji werbalnej podlegają karze. Przepisy prawa jasno definiują odpowiedzialność za tego typu czyny, a organy ścigania mają procedury pozwalające ścigać sprawców.

‍

Rozmowa z LexAI – ekspertem od prawnych aspektów hejtu

           Przygotowując ten artykuł,skonsultowałam się z LexAI, uznając to źródło za wiarygodne i rzetelne. System szczegółowo omówił ze mną kwestie prawne związane z hejtem, przedstawiając kompleksową procedurę postępowania w przypadku jego doświadczenia.

Na początku zaproponował strukturę artykułu, którą poniżej rozwijam:

‍

1. Czym jest hejt?

           „Hejt to forma agresji słownej lub pisemnej, której celem jest upokorzenie, poniżenie lub wykluczenie drugiej osoby. Może przybierać zarówno bezpośrednie, jak i subtelne formy – odotwartych obelg po ironiczne komentarze czy systematyczne ośmieszanie. Kluczowe jest to, że ma charakter intencjonalny i powtarzalny, często oparty na uprzedzeniach.”

‍

2. Podstawy prawne walki z hejtem

           Polskie prawo przewiduje zarówno kary, jak i środki cywilnoprawne przeciwko sprawcom. Należy jednak pamiętać, że granica między hejtem a wolnością słowa bywa cienka, dlatego każda sprawa wymaga indywidualnej oceny.

Warto zwrócić uwagę na następujące kwestie:

W postępowaniu karnym odpowiedzialność ponosi wyłącznie sprawca.

W sprawach cywilnych można dochodzić odszkodowania nie tylko od osoby fizycznej, ale też od platform (np. jeśli nieusunęły obraźliwych treści).

2.1. Kodeks karny

Art. 216 KK – znieważenie (publiczne ubliżanie lub obrażanie).

Art. 212 KK – zniesławienie (pomówienie naruszające zaufanie publiczne).

Art. 190 KK – groźby karalne (np. wobec życia, zdrowia, mienia).

Art. 190a KK – stalking (w tym cybernękanie).

Art. 256 i 257 KK – mowa nienawiści (nawoływanie do dyskryminacji).

‍

2.2. Kodeks cywilny

Art. 23 i 24 KC – ochrona dóbr osobistych (cześć, dobre imię, prywatność).

Art. 415 KC – odpowiedzialność za szkody majątkowe i niemajątkowe.

2.3. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

Art. 3 pkt 2 – przemoc psychiczna jako działanie wywołujące cierpienie.

‍

2.4. Inne regulacje

RODO (UODO) – ochrona danych osobowych ofiary.

Ustawa o usługach elektronicznych – obowiązek usuwania nielegalnych treści.

‍

3. Rodzaje hejtu, z którymi sięspotykamy

           Agresja słowna występuje wróżnych formach – od internetowego trollowania, przez szkolny cyberbullying, pomobbing w pracy. Może też przybierać postać aluzji, „niewinnych” memów czynawet prywatnych wiadomości pełnych pogróżek. Najczęściej motywują go uprzedzenia związane z rasą, płcią, orientacją seksualną, religią, wiekiem czy statusem społecznym.

4. Skutki hejtu – dlaczego jest tak niebezpieczny?

Ofiary nękania często zmagają się z głębokimi urazami psychicznymi: depresją, stanami lękowymi, a nawet myślami samobójczymi. Konsekwencje bywają też społeczne (izolacja, utrata pracy) i finansowe (koszty terapii, spraw sądowych). Hejt odbiera godność, poczucie wartości i radość życia.

Na szczęście prawo daje narzędzia do obrony. Poszkodowani mogą skutecznie zadbać o siebie i swoje dobra osobiste. Sprawcy, którzy łamią te przepisy, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej, cywilnej lub administracyjnej.

‍

5. Jak reagować na hejt? Praktyczne wskazówki

W przypadku ataku w sieci możesz:

·        zignorować (jeśli to incydent),

·        zablokować sprawcę,

·        zgłosić treść administratorowi platformy,

·        powiadomić organy ścigania (policję, prokuraturę),

·        skorzystać z pomocy organizacji (np. Fundacja Panoptykon, Helsińska Fundacja Praw Człowieka).

Kluczowe jest zbieranie dowodów: zrzuty ekranu, zapisy rozmów,adresy IP. Dzięki nim łatwiej będzie wyegzekwować odpowiedzialność sprawcy.

‍

Procedura składania zawiadomienia o hejcie krok po kroku

Jeśli padłeś ofiarą hejtu i chcesz zgłosić sprawę organomścigania, wykonaj następujące kroki:

1.     Dokumentacja dowodów

·        Zrób zrzuty ekranu (screeny) obraźliwych treści, zachowującpełny kontekst (data, nazwa użytkownika, platforma)

·        W przypadku wiadomości prywatnych - zachowaj ich pełną historię

·        Zapisz adresy URL gdzie znajdują się szkodliwe treści

·        W przypadku groźb - zarejestruj wszystkie ich wystąpienia

2.     Notarialne potwierdzenie dowodów (opcjonalnie,ale zalecane)

Możesz udać się do notariusza w celu poświadczenia zrzutów ekranu

3.     Przygotowanie zawiadomienia

Można je złożyć:

·        Pisemnie na posterunku policji lub w prokuraturze

·        Ustnie do protokołu

·        Przez platformę ePUAP (formularz Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa)

W zawiadomieniu należy dokładnie opisać:

·        Okoliczności zdarzenia

·        Dane sprawcy (jeśli są znane)

·        Szkody jakie poniosłeś (moralne, materialne)

4.     Złożenie zawiadomienia

Najlepiej złożyć je w komendzie właściwej ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa. Można to zrobić w każdej jednostce policji w kraju.  Po przyjęciu zawiadomienia otrzymasz numer sprawy i dane prowadzącego

5.     Dalsze kroki
Organy ścigania mają obowiązek wszcząć postępowanie.  Możesz być wzywany na dodatkowe zeznania. Masz prawo śledzić postęp sprawy (poprzez składanie wniosków oudzielenie informacji).

Pamiętaj, że termin przedawnienia dla większości przestępstw związanych z hejtem wynosi 3 lata od momentu ich popełnienia. W przypadku zniesławienia - 1 rok.

Cały proces może trwać od kilku tygodni dokilku miesięcy w zależności od skomplikowania sprawy. Warto rozważyć pomocprawnika, zwłaszcza gdy żądasz odszkodowania cywilnego.

Przykłady spraw, w których hejterzy ponieśli konsekwencje:

Atak na uczennicę (2019 r.) Grupa nastolatków publikowała w internecie obelgi pod adresem koleżanki z klasy. Po zgłoszeniu na policję sprawcy zostali ukarani grzywną.

Bielsko-Biała. Wyśmiewali koleżankę w internecie. Sąd rodzinny zajmie się trojgiem uczniów - TVN24

‍Mobbing pracownika (2018 r.) Współpracownicy publicznie oczerniali mężczyznę na Facebooku. Sąd nakazał im przeprosiny i wypłatę zadośćuczynienia.

SN: rekompensata nie tylko za mobbing - rp.pl

Oszczerstwo wobec nauczyciela: Rodzic ucznia zamieścił na Facebooku nieprawdziwe i oszczercze informacje o nauczycielce, zarzucając jej m.in. brak kompetencji i niewłaściwe zachowanie wobec uczniów. Sąd uznał, że doszło do naruszenia dóbr osobistych nauczycielki, takich jak dobre imię i godność. W związku z tym nakazał rodzicowi opublikowanie przeprosin na portalu społecznościowym oraz zasądził zapłatę zadość uczynienia.

Granice krytyki rodzica względem nauczyciela - ciekawy wyrok - Dziennik Warto Wiedzieć

Podsumowanie rozmowy z LexAI

           W świecie, gdzie słowa potrafią ranić bardziej niż czyny, świadomość swoich praw to pierwsza linia obrony. Hejt, choć wszechobecny, nie jest normą, na którą musimy się godzić. Jak pokazują opisane przypadki i procedury, prawo stoi po stronie ofiar, a sprawcy nienawiści mogą ponieść realne konsekwencje.

Jak mawiał klasyk - Edmund Burke, irlandzki filozof i polityk z XVIII wieku: "Zło triumfuje, gdy dobrzy ludzie nic nie robią". W przypadku hejtu wystarczy kilka prostych kroków, by przerwać tę spiralę milczenia. Warto je znać. Warto z nich korzystać.

‍

LexAI przedstawił temat hejtu w wyczerpujący sposób – jego analiza zajęła aż 16 stron A4. Choć w odpowiedziach pojawiały się powtórzenia (głównie w kontekście przepisów), za każdym razem poszerzał interpretację, łącząc wątki w spójną całość.

‍